Katarzyna Kozyra (bio)

Szukając Jezusa. Biblioteka

Punktem wyjścia projektu Szukając Jezusa. Biblioteka była fascynacja fenomenem kulturowo-religijnym zwanym „syndromem jerozolimskim”. Artystka zawsze interesowała się kwestią tożsamości i roli, jaką w jej budowaniu lub wymazywaniu odgrywają inni. W przypadku ludzi naznaczonych tym syndromem Kozyra zetknęła się z problemem wyrażającym się w pytaniu zadawanym przez jej postaci: czy na drodze do odnajdowania własnej tożsamości nie stoi silna blokada mechanizmu wypierania wprowadzona do naszego przeżywania przez ego? I przez reprezentujących je Innych, z ich dyktatem jednokanałowych narracji, których zaprzeczeniem jest Człowiek z Nazaretu?

Początki filmowania, rejestracji rozmów i scen nacechowane są ciekawością artystki szukającej wśród swych interlokutorów postaci konfrontującej się z Jezusem. Z czasem ta ciekawość ustępuje miejsca mocnemu przywiązaniu do osób i próbie określenia ich stosunku do siebie samej. To, co miało być indagacją, staje się wzajemnym „szukaniem twarzy – nagle cały projekt zaczyna być dziennikiem podróży artystki, próbą odnalezienia się w świecie, z którym się na ogół nie stykamy I rezygnacją z popularnych klisz kulturowo-religijnego kiczu. Opowieścią o braku i łaknieniu. Milczący w jej obrazie Jezus ukazuje się na tle przypadków i narracji swoich „apostołów” – to oni mówią i działają, autoryzowani przez Mesjasza, niewidzialnej energii, którą z lubością opisują jako trawiący ogień albo światło.

W tym momencie zawiązują się relacje, dla których opisów zwykła forma estetyczna nie jest już wystarczająca. Historia dopełnia się, ukazując nowy, nieoczekiwany horyzont. Staje się biblioteką – nie problemu, lecz powoli przyrastających woluminów – wprowadzającą rozsuniętą przestrzeń lektury, przed którą musi ugiąć się przepych muzeum i galerii, z ich odwiecznym ideałem jałowej kontemplacji. 

Obrazy stają się księgami, a ich całość, to też z kolei Xięga, ta mityczna, o której opowiadał nam kiedyś Stéphane Mallarmé. 

Przejście do formatu projektu jako Biblioteki musiało łączyć się z redukcją przestrzeni wystawienniczej. Artystka wyraża w ten sposób potrzebę oczyszczenia pola przepychu w „czasie marnym”, artykułując jednocześnie swoją chęć pożegnania się z „mitem ekspozycji” na rzecz osobistej i zbiorowej lektury.

kurator: Andrzej Wajs

Szukając Jezusa. Biblioteka

01.12.2022 – 05.02.2023

Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki

kurator: Andrzej Wajs

współpraca: Emilia Sobczuk

produkcja wystawy: Anna Muszyńska, Karolina Jezierska-Pomorska, Dominika Kaszewska, Michał Kubiak

reżyseria: Katarzyna Kozyra

zdjęcia: Jakub Burakiewicz, Katarzyna Kozyra, Pinas Matan, Piotr Niemyjski, Katarzyna Szumska, Piotr Wacowski, Shlomit Yaacov, Yaniv Yur

dźwięk: Krzysztof Baradziej, Maryla Kłosowska, Katarzyna Kozyra, Nitzan Levi, Shlomit Yaacov, Yaniv Yur

montaż: Ewa Łuczak, Bartek Pietras, Mirek Szewczyk

projekt strony: Michał Szota

projekt wspierany na przestrzeni lat przez: Erika Hoffmann; Joerg von Weiler; Atlas Sztuki, Łódź; Center for Contemporary Art, Tel-Aviv; Fundacja Katarzyny Kozyry; Instytut Polski, Tel-Aviv; Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP; Momentum The Global Platform for Time-Based-Art; W&W a Services Limited Liability Company; Żak Branicka Foundation

tekst otwierający: Andrzej Wajs, zdjęcie: Katarzyna Szumska